Στέβια: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Η στέβια (Stevia rebaudiana) είναι το θαμνώδες φυτό, μέλος της οικογένειας asteraceae, το οποίο ενδημεί κυρίως σε χώρες της Ν. Αμερικής και που καλλιεργείται, πλέον σε αρκετές χώρες παγκοσμίως για την εμπορική του εκμετάλλευση. Τα φύλλα του είναι γνωστά για τις γλυκαντικές τους ιδιότητες και είναι 30 με 45 φορές γλυκύτερα από τη ζάχαρη.

Η στέβια που σε πολλές χώρες πωλείται ως συμπλήρωμα ή στα εμπορικά καταστήματα είναι συνήθως ένα ακατέργαστο παρασκεύασμα (σε μορφή σκόνης ή υγρού) που παράγεται από τα φύλλα του φυτού στέβια. Μπορεί να περιέχει μείγμα πολλών ουσιών από τις οποίες λίγες μόνο διαθέτουν γλυκαντικές ιδιότητες.

Οι γλυκοζίτες στεβιόλης (steviol glycosides) είναι τα γλυκά συστατικά των φύλλων του φυτού στέβια. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί γλυκοζίτες στεβιόλης με διαφορετικές γλυκαντικές ιδιότητες. Οι γλυκύτεροι και πιο άφθονοι στα φύλλα του φυτού είναι η στεβιοσίδη (stevioside) και η ρεμπαουδιοσίδη-Α (rebaudioside-A) και είναι 200 με 300 φορές γλυκύτεροι από τη ζάχαρη.

Και με τις θερμίδες τι γίνεται;
Η στέβια, πρακτικά δεν αποδίδει καθόλου θερμίδες, αφού δεν περιέχει κανένα θερμιδογόνο συστατικό! Αποτελεί τον καλύτερο σύντροφο στη δίαιτα και τον διαβήτη!

Ποιος μπορεί να καταναλώσει τη στέβια;
Η στέβια αποτελεί μια άριστη εναλλακτική πρόταση, για ενήλικες και παιδιά που πάσχουν από διαβήτη, για όσους βρίσκονται σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους ή απλά για όσους προσέχουν την διατροφή τους! Η χρήση της στέβιας στη ζαχαροπλαστική, φαίνεται να δίνει λύση για όσους μέχρι στιγμής απέφευγαν ή δεν τους επιτρεπόταν να καταναλώσουν ένα ιδιαίτερο γλυκό.

Στέβια και διαβήτης.
Η στέβια είναι το μόνο φυσικό γλυκαντικό που εμφανίζει μηδενική περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες άρα και μηδενικό γλυκαιμικό δείκτη και γλυκαιμικό φορτίο. Πρόσφατες μελέτες σε διαβητικούς, επιβεβαιώνουν τα παραπάνω, τονίζοντας ότι η καθημερινή χρήση εκχύλισματός της δεν προκάλεσε καμία επίδραση στην γλυκόζη νηστείας, στην ινσουλίνη, στην γλυκοζιωμένη αιμοσφαιρίνη αλλά και στα λιπίδια αίματος.

Έρευνα
Πρόσφατες έρευνες έχουν αξιολογήσει την επίδραση της στέβια στην παχυσαρκία,^[1] στο διαβήτη^[12] και την υπέρταση.^[3][4] H ημερήσια πρόσληψη rebaudioside-A δεν έχει καμία επίδραση σε ανθρώπους με φυσιολογική και χαμηλή συστολική πίεση ή ασθενείς με ήπια έως μέτρια υπέρταση. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η καθημερινή κατανάλωση του γλυκαντικού στέβια (σε δόσεις που ισούνται ή υπερβαίνουν την Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη) δεν επηρεάζει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και είναι καλά ανεκτό από άτομα με διαβήτη τύπου 2 [7].

Σε πολυκεντρική διπλή-τυφλή κλινική μελέτη ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο (placebo) αξιολογήθηκε η ημερήσια κατανάλωση 1.000 mg ρεμπιάνας (εκχύλισμα στέβιας) για ένα διάστημα 16 εβδομάδων. Στη μελέτη συμμετείχαν 122 άντρες και γυναίκες με διαβήτη τύπου 2. Μετά από 16 εβδομάδες ημερήσιας κατανάλωσης εκχυλίσματος στέβιας ή εικονικού φαρμάκου (κυτταρίνη), δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη. Το εκχύλισμα στέβιας δεν είχε καμία επίδραση στη γλυκόζη νηστείας, στην ινσουλίνη, στα λιπίδια αίματος και το πεπτίδιο C.

Πόσο ασφαλής είναι;

Τα φύλλα της στέβια χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες από αυτόχθονες της Ν. Αμερικής. Η Ιαπωνία ήταν από τις πρώτες χώρες που από τις αρχές του 1970 αξιολόγησε την ασφάλεια της στέβια και των γλυκαντικών της και που ενέκρινε τη χρήση τους σε τρόφιμα και ροφήματα , όπως σε αναψυκτικά. Από τότε ένας σημαντικός αριθμός μελετών διερεύνησε την ασφάλεια των γλυκοζιτών στεβιόλης και οι αρμόδιοι φορείς υγείας ανά τον κόσμο έχουν εγκρίνει τη χρήση τους:

• Το 2008, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (U.S. Food and Drug Administration – FDA) αναγνώρισε τη στέβια ως Generally Recognized As Safe – GRAS [5] [6].
• Το 2008, η Κοινή Επιστημονική Επιτροπή του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τα Πρόσθετα των Τροφίμων (JECFA, διεθνής επιστημονική επιτροπή) έκρινε ότι τα εκχυλίσματα της στέβια είναι ασφαλή για κατανάλωση από όλες τις ομάδες του πληθυσμού.
• Το 2010, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA, European Food Safety Authority) αξιολόγησε με τη σειρά της το σύνολο των δεδομένων από επιστημονικές μελέτες που διερεύνησαν την ασφάλεια των γλυκοζιτών στεβιόλης και σε συμφωνία με την JEFCA τους θεώρησε ασφαλή για κατανάλωση.
• Το 2011, η [Ευρωπαϊκή Επιτροπή] ενέκρινε τη χρήση των γλυκοζιτών στεβιόλης ως γλυκαντικό σε τρόφιμα και ροφήματα.

Αναφορές

1. ↑ PubMed research articles related to treatments of obesity
2. ↑ Maki, K.C. et al. (2008). "Chronic consumption of rebaudioside A, a steviol glycoside, in men and women with type 2 diabetes mellitus". Food and Chemical Toxicology 48: 47-53.
3. ↑ PubMed research articles on stevia's effects on blood pressure
4. ↑ PubMed articles on stevia's use in treating Hypertension
5. ↑ http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=STEVI
6. ↑ Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR): Stevia 
7. ↑ http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=1&taxon_id=131515